کتابخانه های فرانسه شلوغ ترین اماکن بعد از سینماهای این کشور هستند

از سلسه نشست‌های «کتابخانه ایرانی: سیاست‌گذاری ملی کتابخانه عمومی» با عنوان «بازخوانی خدمت کتابخانه عمومی در پیوند با سیاست‌های ملی فرهنگی»  با هدف بررسی حوزه فرهنگی کشور فرانسه و باز تعریف نقش کتابخانه عمومی در ساختار اجتماعی و سیاست‌گذاری ملی، در کتابخانه مرکزی تهران (پارک شهر) برگزار شد.

 

محمدرضا مجیدی رییس کتابخانه مجلس با اشاره به نگاه تدریجی ادوار مختلف در فرهنگ کتابخوانی فرانسه اظهار داشت: سنت این کشور در حوزه کتاب بسیار خاص بوده و تقارن زیادی بین فرهنگ کشورهای ایران و فرانسه وجود دارد به طوری که فرانسه همانند ایران دارای دو رژیم قدیم و جدید است. 

وی بیان کرد‌: در رژیم قدیم سنت کتابداری از تحولات چشمگیری برخوردار بوده و رژیم قدیم قبل از انقلاب کبیر فرانسه سابقه داشته و در آن دوران فرهنگ کتابداری و مطالعه شدیدا مورد توجه مسئولان وقت بوده و صنف اشراف زادگان به تحصیل می پرداختند و اکثر مردم از دانایی و از دسترسی به کتابهای ارزشمند بودند. 

مجیدی ادامه داد: خدمات کتاب و کتابداری در فرهنگ فرانسه در رژیم قدیم همانند کار مجموعه داری و مدیریت موزه بوده و کتاب به عنوان کالای شیک تلقی میشد. حرکات متفاوتی در مورد بحث کتابداری در کشور فرانسه وجود دارد و چتر سیاست‌های دولت و سابقه تحولات اجتماعی کشور فرانسه سبب ایجاد فراز و نشیب‌هایی در مطالعه کتاب و کتابداری داشته است.
رییس کتابخانه مجلس تصریح کرد:  با توجه به اینکه دولت فرانسه همه کتابخانه‌هایش را تحت سیطره خود قرار داده بود اما جامعه‌ها را به صورت تمرکزگرا اداره می کند، تا مردم با روی آوری به سمت کتاب و کتابداری سطح فرهنگشان را افزایش دهند.

وی ابراز داشت:‌ در مسئله فرهنگ به خاطر تمرکز داشتن دولت بر روی آن مسئله کتاب و کتابداری با توجه به برنامه‌ریزی‌های خوب صورت گرفته توسط کشور فرانسه از روند قابل توجهی برخوردار بوده و کشور فرانسه به عنوان یک عضو از اتحادیه اروپا در قالب گسترش کتابخانه‌هایش سیاست‌های فرهنگی را انجام داده است.

مجیدی متذکر شد: سنت جدید که بعد از انقلاب کبیر فرانسه به وجود آمد مجموعه‌داری و کتابداری را مورد تحول قرار داده و با افزایش تعداد کتابخانه‌های خود سعی کرده تا آموزش اطلاع رسانی را در بین مردم افزایش دهد. 

وی اضافه کرد: فرهنگ کشور فرانسه مطالعه کتاب را مهم تر از حفظ آن میداند و همیشه سعی کرده تا کتابخانه‌ها در دسترس عموم مردم قرار دهد تا با آموزش عمومی در سنت جدید سرانه مطالعه افزایش یابد و این مرحله همان خروج از مجموعه داری به سبک و شیوه سنتی است.

مجیدی ادامه داد:‌ وزارت فرهنگ فرانسه با بودجه ۱۵۹ میلیون فرانک یک جهش عظیمی را در بخش کتابداری و فرهنگ مطالعه ایجاد کرد و همین بودجه بعد از انقلاب کبیر فرانسه به ۵۴۳ میلیون فرانک و در سال ۱۹۷۸ به ۲۲۲۹ میلیون فرانک رساند و این به معنای گسترش فرهنگ کتابداری و کتابخوانی در بین مردم فرانسه محسوب میشود.

وی اذعان داشت: فرهنگ هنر در کشور فرانسه تمرکززدا نبوده و دولت سعی کرده اقدام کتابداری و کتابخانه را از حالت دولتی بودن خارج کند تا در دسترس عموم مردم قرار بگیرد تا عدالت اجتماعی در بین افراد حاضر در جامعه فرهنگی فرانسه ایجاد شود.

مجیدی اظهار کرد: در گزارش سال ۲۰۰۹ نرخ مطالعه در فرانسه کاهش داشته زیرا روی آوردن جوانان به اینترنت سرانه مطالعه کتاب در بین مردم را تا ۴ جلد کتاب در سال پایین آورده است. 

وی تاکید کرد: کتابخانه‌ها بعد از سینماها یکی از مراکز پرجمعیت کشور فرانسه بوده و این نشان از تاثیر عدالت اجتماعی بر دانایی و آموزش دانایی بوده و برای رشد بار علمی شهروندان و افزایش سرانه مطالعه کارهای خوبی صورت گرفته است.

رییس کتابخانه مجلس گفت : در کشور فرانسه ۱۶ هزار کتابخانه وجود دارد که مردم این کشور ۲۴۷ میلیون کتاب را در سال ۲۰۱۶ از کتابخانه‌ها امانت گرفته، و ۱۵۷ میلیون جلد کتاب و یک میلیون ۲۰۰ هزار فایل صوتی در این کشور فرهنگی ۳,۴ میلیون فایل صوتی در این کشور وجود دارد.

 

آموزش کتابداری و کتابخانه جایگاه خاصی در بین مسئولان و مردم فرانسه دارد

در ادامه مراسم مظفر چشمه سهرابی عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: ساختار کتابخانه های فرانسه طوری است که کتاب در یک جایگاه خاصی قرار دارد و مردم کتابخانه را به عنوان خانه کتاب و محلی برای سرویس دهی و انجام خدمات به مردم میداند به طوری که در دهه ۱۹۷۰ با راه اندازی مرکز رسانه‌ای مظبوط کار گسترش کتابداری و مجموعه داری از حالت مکتوب به واژه نگاتیو تغییر مسیر داده و تمام رسانه‌های این کشور را تحت پوشش این امر قرار میدهد.

وی بیان کرد: ‌تا سال ۶۵ آموزش‌های کتابداری منسجم نبوده و تنها دانشگاه‌های تهران و تبریز رشته کتاب و کتابداری را به صورت سنتی آموزش میدادند و همین امر سبب افزایش شوق خدمت رسانی به مردم در سطح قابل توجهی صورت گرفت. 


عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در سال ۸۱ علم اطلاعات جایگزین اطلاع رسانی شده است، افزود: در این دوره رشته مدیریت اطلاعات در مقطع ارشد وارد دانشگاه شده زیرا ما نیاز شدیدی به مجموعه اطلاعات پیدا کردیم و ۶۵ درصد درس‌ها به سمت فناوری سوق پیدا کرد تا مطابق کشورهای دنیا از پیشرفت عقب نمانیم. 

چشمه سهرابی یادآور شد: وضعیت آموزش کتابداری در فرانسه متفاوت بوده و علم اطلاعات به کتابخانه از جایگاه خاصی برخوردار بوده به طوری که موزه‌داری و آرشیو مطالب رتبه دوم را در این کشور فرهنگی دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان تاکید کرد: در کشور فرانسه رشته علوم اطلاعات و ارتباطات فارغ التحصیلان دانشگاهی داشته و همه آنها بعد از پایان درسشان در کتابخانه‌های این کشور مشغول به کار میشوند.

وی ادامه داد: مجموعه کتابخانه عمومی کشور فرانسه زیر نظر دولت و شهرداری همچنین وزارت فرهنگ این کشور اداره میشود و این کشور فرهنگی سومین مرکز رسانه‌ای علم و صنعت را در اختیار دارد. 

 چشمه سهرابی اذعان داشت:‌ رسالت کتابخوانی در بین مردم کشور فرانسه بسیار مهم بوده و شهرداری با برنامه‌ریزی‌های خوب خود کتابخانه‌ها را مملو از مردم و علاقمندان به اهل کتاب و ادبیات کرده است. ولی در کشور ما متاسفانه هیچ فرهنگسازی در این زمینه نشده و ترویج خواندن کتاب و نگهداری آن در سطح ناراحت کننده‌ای وجود دارد. 

وی گفت: ما باید کودکان را به مطالعه و خواندن عادت دهیم زیرا سرانه مطالعه در کشور همانند زمان سنت قدیم در فرانسه بسیار پایین است