در عصر آموزش آزاد

موک: کتابخانه ها در عصر آموزش آزاد

نویسندگان: سید جواد قاضی میرسعید، الهه امتی، مینا توسلی فرحی 

  ناشر: کتابدار

160000 ریال

موک یا دوره‌های آموزشی درون‌خطیآزاد گسترده به‌عنوان یکی از روش‌های آموزشی‌، عبارت است از دوره‌های آموزشی که توسط استادان و متخصصان دانشگاهی برای تعداد نامحدودی از افراد ارائه می‌شود. تمام محتوای موک به‌صورت درون‌خطی، آزاد و رایگان و از طریق ویدئو، اسلاید، گروه‌های بحث و یا ترکیبی از آنها ارائه می‌گردد.

در حرکت به‌سوی آموزش آزاد، الگوی جدید موک فرصت‌هایی را برای به اشتراک‌گذاری ایده‌ها، همکاری مؤسسات، استادان، مربیان و فراگیران به صورت محلی یا بین‌المللی و تسهیل تعامل معنادارتر در آموزش و یادگیری، ایجاد می‌کند. آموزش آزاد، فرصت‌های جدیدی را برای نوآوری در آموزش عالی ایجاد می‌کند که نه تنها از مؤسسات برای پیاده‌سازی و اجرای ارزش‌های اساسی آموزش دانشگاهی پشتیبانی خواهد کرد، بلکه تمرکز را از سخنرانی سنتی به یادگیری فراگیر محور در آموزش عالی، تغییر خواهد داد.

قابلیت‌های موک، فرصت‌هایی را برای گسترش دسترسی به آموزش برای همگان فراهم می‌سازد و فضایی را برای تجربه آموزش و یادگیری درون‌خطی ایجاد می‌کند. اکتشاف روش‌های جدید برای ارائه آموزش، علاقه قابل توجه بسیاری از فراگیران را به خود جلب کرده است، فناوری موک به‌صورت بالقوه می‌تواند، بستر مفیدی برای آموزش و یادگیری درون‌خطی با تعداد بسیار زیادی از دانشجویان و با هزینه‌های پایین و یا حداقل هزینه فراهم سازد. برخی موسسات از موک‌ها برای درک چگونگی یادگیری دانشجویان و ارتقای نوآوری‌ها در آموزش‌، بهره می‌برند. موک‌ها مشکل محدودیت بودجه آموزش عالی را با کاهش هزینه‌های دوره‌های آموزشی در اشکال مختلفی از ارائه آموزش عالی، حل می‌کنند.

با درک این ضرورت در این کتاب به مباحثی  در خصوص موک و آموزش آزاد و کتابخانه در عصر موک پرداخته شد. 

این کتاب در 14 فصل تنظیم شده است. مباحثی درباره موک چیست؟ پیدایش محیط آموزشی درون‌خطی آزاد  از راه دور، ‌موک و آموزش آزاد: مفاهیمی برای آموزش عالی، دموکراسی‌سازی آموزش، دیدگاه کشورهای توسعه یافته در خصوص ظهور و تأثیر موک، کتابخانه‌ها در عصر موک،  موک‌ها و کتابخانه‌ها، مباحثی درمورد یادگیری از راه دور و یادگیری درون‌خطی، پشتیبانی از موک در کتابخانه‌های عمومی و دانشگاهی‌، ویژگی‌ها و ساختار موک، مشکلات موک و فرصت‌های بالقوه برای مشارکت کتابداران، مسائل حقوقی و سیاسی کتابخانه‌های تحقیقاتی و در نهایت به مباحثی از جمله دوره‌های آزاد سواد اطلاعاتی پرداخته ‌است. ‌مطالعه این کتاب منجر به ارتقای سطح آگاهی و آشنایی کامل برای ایجاد بستری به‌منظور ارائه دوره‌های آموزشی منطبق با ویژگی های کامل یک موک و کاربردی نمودن دانش در اجرای بستر ارائه شده آینده موک‌ها خواهد گردید.

مخاطبان اصلی کتاب حاضر قبل از همه برنامه‌ریزان و سیاستگذاران، مدیران ارشد حوزه آموزش عالی در وزارتین علوم و فناوری، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و بعد از آن به‌طور مشخص متخصصان و دانشجویان رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی هستند.

---

از کتابخانه مخفی سوریه جنگ‌زده تا کتابخانه واتیکان

زیر خیابان های حومه دمشق، در شهر کوچک داریا، قفسه‌های کتاب پنهان شده‌اند که از بمباران‌های ساختمان‌های بیرون در امان مانده‌اند. از ۴ سال پیش، داوطلبانی در این شهر، ۱۴ هزار کتاب را از خانه‌های نیمه‌ویران بیرون کشیدند و در اینجا قرار دادند و آنها را نمایه کردند. این مکان از بیم هدف قرار گرفتن در طی درگیری‌ها، مخفی نگاه داشته شده است. کتابخانه مخفی سوریه، یک ذخیره حیاتی برای مردم مصیبت‌زده محسوب می‌شود. عبد الباسط الاحمر یکی از شهروندان سوری در این مورد می‌گوید که همان طور که بدن به غذا نیاز دارد، روح هم نیازمند کتاب است.

مواجهه کتابخانه‌های انگلستان با بزرگترین بحران تاریخی خود

کتابخانه‌های انگلستان با بسته شدن حدود ۳۵۰ کتابخانه در شش سال گذشته و از دست دادن تقریباً ۸۰۰۰ جایگاه شغلی با بزرگترین بحران تاریخی خود مواجهه شده‌اند.

به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و به نقل از لیزنا، در شش سال گذشته حدود ۳۵۰ کتابخانه در انگلستان تعطیل شده است و ۸۰۰۰ نفر جایگاه شغلی خود را از دست داده اند. در یک تظاهرات بحث‌برانگیز که توسط نویسندگان صورت گرفت، تصمیم برآن شد تا تمام شوراها در سراسر کشور به منظور نجات خود از این وضعیت اتاق‌های مطالعه‌شان را ببندند.

بر اساس خبر منتشر شده توسط خبرگزاری بی.بی.سی انگلستان؛ نمودارها نشان می‌دهد که ۳۴۳ کتابخانه از سال ۲۰۱۰ تعطیل شده و حدود ۱۱۱ کتابخانه نیز در سال جاری تعطیل می‌شود.

بیش از ۱۴۷ کتابخانه به گروه‌های مردمی واگذار شده است و شهروندان به صورت داوطلبانه در این کتابخانه‌ها فعالیت می‌کنند و این در حالیست که ۵۰ کتابخانه نیز به سازمان‌های خارجی تحویل شده است.

 آلن گیبونز از نویسندگان کودک در انگلستان با اشاره به این تحولات، گفت: خدمات کتابخانه‌های عمومی با بزرگترین بحران در تاریخ خود روبه رو شده است.

وی معتقد است در صورت کاهش زمان کار کتابخانه، سهام (Stoch) کتاب کاهش می‌یابد. گروه های مردمی داوطلب نمی‌توانند جایگزین کتابداران تمام وقت باشند و این عمل به منزله عدم ارائه خدمات مناسب بوده و باعث می‌شود که کتابخانه‌ها در وضعیت خطرناکی قرار گیرند.

ایان آنستیک (Ian Anstice) کتابدار طراح وب سایت اخبار کتابخانه‌های عمومی نیز در این خصوص گفت: این تعدیل بی‌سابقه بود. شوراها در ابتدا کتابخانه‌هایی که چندان شناخته نبودند را به سادگی بستند و با این امر باعث شدند که خدمات ضروری که به چشم نمی‌آمد، قطع شوند.

وی همچنین افزود: کاهش ساعت کار کتابخانه، کاهش بودجه خرید کتاب، تعدیل کارمندان و منابع از مواردی بود که باعث شد که خدمات کتابخانه‌ها به صورت جدی آسیب ببینند و مراجعه کنندگان پس از مدتی از کتابخانه‌ها ناامید شوند. نظام کتابخانه‌ای ما باعث غبطه خوردن کشورهای دیگر در دنیا بود و این در حالیست که اکنون از وضعیت کتابخانه‌های ما برای ترساندن و هشدار به همکارانمان در کشورهای دیگر نامبرده می‌شود.

رده بندی دیویی

چالشی جدید برای آمازون

اپلیکیشنی جدید در شمال لندن سفارش کتاب را پس از شصت دقیقه به در خانه می‌فرستد. این برنامه که «خیابان نزدیک» نام دارد از دسامبر سال گذشته ایجاد شده و طرفداران زیادی میان شهروندان لندنی پیدا کرده است.

 

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از گاردین، این برنامه، پنجشنبه سفارش کتاب «اسلحه، میکروب، و فولاد» نوشته «جارد دایموند» را دریافت کرد و پس از یک ساعت کتاب را به دست مشتری رساند.

حدود 40 کتابفروشی در این محدوده قرار دارد که به مشتریان اجازه می‌دهد تا کدپستی و نام کتابی را که می‌خواهند در وبسایت یا اپلیکیشن مورد نظر ثبت کنند. سپس می‌توانند این کتاب را سفارش دهند یا برای دریافت کتاب در سریع‌ترین زمان ممکن اقدام کنند. یکی از خریداران در این باره می‌گوید: «پس از وارد کردن نام رمان جنایی «آتش‌نشان» نوشته «جو هیل» در این سامانه به من اطلاع داده شد که می‌توانم با 9 دقیقه پیاده‌روی به یک کتاب‌فروشی در نزدیک آن مکان برسم یا در خانه منتظر بمانم و یک ساعت بعد کتاب را دریافت کنم.»

خدمات این وبسایت، آمازون را با چالش بزرگی مواجه می‌کند. «نیک براکنبری»، یکی از مؤسسان این برنامه در این باره می‌گوید: «ما معتقدیم سفارش و خرید کتاب از کتابفروشی نزدیک در منزل فرد بسیار آسان‌تر از سفارش دادن کتاب به صورت آنلاین است. کتابفروشی‌های بسیاری در سطح شهر لندن وجود دارد اما بسیاری از خوانندگان این روزها سرگرم بازی با تلفن‌های هوشمند خود هستند که خبری از کتاب‌ در آنها نیست. بنابراین وجود این اپلیکیشن در موبایل بسیار مفید و کارساز است زیرا با فشار دادن چند دکمه امکان خریدن کتاب و دریافت آن در مدت کوتاهی وجود دارد.

کتاب‌های خریداری شده را با دوچرخه در سراسر لندن توزیع می‌کنیم. این کار سبب می‌شود هزینه‌های توزیع کتاب کاهش یابد. مدیران این اپلیکیشن شش درصد از فروش کتاب را دریافت می‌کنند و در واقع کتابفروشی‌ها هزینه کمی برای پیوستن به این سامانه پرداخت خواهند کرد.

البته هدف ما رقابت با سایت آمازون نیست. ما فقط قصد داریم کتاب خریدن را برای مردم آسان‌تر از گذشته کنیم. تازه شروع به این کار کرده‌ایم و ماه دسامبر گذشته بود که رسماً کارمان را آغاز کردیم و بسیاری از افراد در لندن از وجود چنین اپلیکیشنی باخبر نیستند. بسیاری از مشتریان ما تمایلی به خرید در سایت آمازون ندارند اما برنامه «خیابان نزدیک» کار آنها را آسان‌تر می‌کند و این هم برای ما، صنعت نشر و همچنین کتاب بسیار خوب است.»

«آندی بار» از کتابفروشی «بلگراویا» معتقد است این ایده بسیار خوب است و رقیب جدی برای آمازون محسوب می‌شود. «این برنامه ترکیبی از خرید آنلاین و خرید فیزیکی است. خوانندگان چه در کتابفروشی حضور پیدا کنند چه به صورت آنلاین سفارش‌های خود را ثبت کنند موجب معروف شدن کتابفروشی ما می‌شود. کتاب‌ها به فروش می‌روند و ما نیز همین را می‌خواهیم.»

عکس‌العمل کتابفروشی‌ها به این موضوع بسیار مثبت بوده است. این موضوع این روزها بسیار بر سر زبان‌ها است. قرار است پایان سال 2017 برنامه‌ریزی برای گسترش این برنامه به دیگر شهرهای انگلیس نیز انجام گیرد.

کتابخانه های فرانسه شلوغ ترین اماکن بعد از سینماهای این کشور هستند

از سلسه نشست‌های «کتابخانه ایرانی: سیاست‌گذاری ملی کتابخانه عمومی» با عنوان «بازخوانی خدمت کتابخانه عمومی در پیوند با سیاست‌های ملی فرهنگی»  با هدف بررسی حوزه فرهنگی کشور فرانسه و باز تعریف نقش کتابخانه عمومی در ساختار اجتماعی و سیاست‌گذاری ملی، در کتابخانه مرکزی تهران (پارک شهر) برگزار شد.

 

محمدرضا مجیدی رییس کتابخانه مجلس با اشاره به نگاه تدریجی ادوار مختلف در فرهنگ کتابخوانی فرانسه اظهار داشت: سنت این کشور در حوزه کتاب بسیار خاص بوده و تقارن زیادی بین فرهنگ کشورهای ایران و فرانسه وجود دارد به طوری که فرانسه همانند ایران دارای دو رژیم قدیم و جدید است. 

وی بیان کرد‌: در رژیم قدیم سنت کتابداری از تحولات چشمگیری برخوردار بوده و رژیم قدیم قبل از انقلاب کبیر فرانسه سابقه داشته و در آن دوران فرهنگ کتابداری و مطالعه شدیدا مورد توجه مسئولان وقت بوده و صنف اشراف زادگان به تحصیل می پرداختند و اکثر مردم از دانایی و از دسترسی به کتابهای ارزشمند بودند. 

مجیدی ادامه داد: خدمات کتاب و کتابداری در فرهنگ فرانسه در رژیم قدیم همانند کار مجموعه داری و مدیریت موزه بوده و کتاب به عنوان کالای شیک تلقی میشد. حرکات متفاوتی در مورد بحث کتابداری در کشور فرانسه وجود دارد و چتر سیاست‌های دولت و سابقه تحولات اجتماعی کشور فرانسه سبب ایجاد فراز و نشیب‌هایی در مطالعه کتاب و کتابداری داشته است.
رییس کتابخانه مجلس تصریح کرد:  با توجه به اینکه دولت فرانسه همه کتابخانه‌هایش را تحت سیطره خود قرار داده بود اما جامعه‌ها را به صورت تمرکزگرا اداره می کند، تا مردم با روی آوری به سمت کتاب و کتابداری سطح فرهنگشان را افزایش دهند.

وی ابراز داشت:‌ در مسئله فرهنگ به خاطر تمرکز داشتن دولت بر روی آن مسئله کتاب و کتابداری با توجه به برنامه‌ریزی‌های خوب صورت گرفته توسط کشور فرانسه از روند قابل توجهی برخوردار بوده و کشور فرانسه به عنوان یک عضو از اتحادیه اروپا در قالب گسترش کتابخانه‌هایش سیاست‌های فرهنگی را انجام داده است.

مجیدی متذکر شد: سنت جدید که بعد از انقلاب کبیر فرانسه به وجود آمد مجموعه‌داری و کتابداری را مورد تحول قرار داده و با افزایش تعداد کتابخانه‌های خود سعی کرده تا آموزش اطلاع رسانی را در بین مردم افزایش دهد. 

وی اضافه کرد: فرهنگ کشور فرانسه مطالعه کتاب را مهم تر از حفظ آن میداند و همیشه سعی کرده تا کتابخانه‌ها در دسترس عموم مردم قرار دهد تا با آموزش عمومی در سنت جدید سرانه مطالعه افزایش یابد و این مرحله همان خروج از مجموعه داری به سبک و شیوه سنتی است.

مجیدی ادامه داد:‌ وزارت فرهنگ فرانسه با بودجه ۱۵۹ میلیون فرانک یک جهش عظیمی را در بخش کتابداری و فرهنگ مطالعه ایجاد کرد و همین بودجه بعد از انقلاب کبیر فرانسه به ۵۴۳ میلیون فرانک و در سال ۱۹۷۸ به ۲۲۲۹ میلیون فرانک رساند و این به معنای گسترش فرهنگ کتابداری و کتابخوانی در بین مردم فرانسه محسوب میشود.

وی اذعان داشت: فرهنگ هنر در کشور فرانسه تمرکززدا نبوده و دولت سعی کرده اقدام کتابداری و کتابخانه را از حالت دولتی بودن خارج کند تا در دسترس عموم مردم قرار بگیرد تا عدالت اجتماعی در بین افراد حاضر در جامعه فرهنگی فرانسه ایجاد شود.

مجیدی اظهار کرد: در گزارش سال ۲۰۰۹ نرخ مطالعه در فرانسه کاهش داشته زیرا روی آوردن جوانان به اینترنت سرانه مطالعه کتاب در بین مردم را تا ۴ جلد کتاب در سال پایین آورده است. 

وی تاکید کرد: کتابخانه‌ها بعد از سینماها یکی از مراکز پرجمعیت کشور فرانسه بوده و این نشان از تاثیر عدالت اجتماعی بر دانایی و آموزش دانایی بوده و برای رشد بار علمی شهروندان و افزایش سرانه مطالعه کارهای خوبی صورت گرفته است.

رییس کتابخانه مجلس گفت : در کشور فرانسه ۱۶ هزار کتابخانه وجود دارد که مردم این کشور ۲۴۷ میلیون کتاب را در سال ۲۰۱۶ از کتابخانه‌ها امانت گرفته، و ۱۵۷ میلیون جلد کتاب و یک میلیون ۲۰۰ هزار فایل صوتی در این کشور فرهنگی ۳,۴ میلیون فایل صوتی در این کشور وجود دارد.

 

آموزش کتابداری و کتابخانه جایگاه خاصی در بین مسئولان و مردم فرانسه دارد

در ادامه مراسم مظفر چشمه سهرابی عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: ساختار کتابخانه های فرانسه طوری است که کتاب در یک جایگاه خاصی قرار دارد و مردم کتابخانه را به عنوان خانه کتاب و محلی برای سرویس دهی و انجام خدمات به مردم میداند به طوری که در دهه ۱۹۷۰ با راه اندازی مرکز رسانه‌ای مظبوط کار گسترش کتابداری و مجموعه داری از حالت مکتوب به واژه نگاتیو تغییر مسیر داده و تمام رسانه‌های این کشور را تحت پوشش این امر قرار میدهد.

وی بیان کرد: ‌تا سال ۶۵ آموزش‌های کتابداری منسجم نبوده و تنها دانشگاه‌های تهران و تبریز رشته کتاب و کتابداری را به صورت سنتی آموزش میدادند و همین امر سبب افزایش شوق خدمت رسانی به مردم در سطح قابل توجهی صورت گرفت. 


عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در سال ۸۱ علم اطلاعات جایگزین اطلاع رسانی شده است، افزود: در این دوره رشته مدیریت اطلاعات در مقطع ارشد وارد دانشگاه شده زیرا ما نیاز شدیدی به مجموعه اطلاعات پیدا کردیم و ۶۵ درصد درس‌ها به سمت فناوری سوق پیدا کرد تا مطابق کشورهای دنیا از پیشرفت عقب نمانیم. 

چشمه سهرابی یادآور شد: وضعیت آموزش کتابداری در فرانسه متفاوت بوده و علم اطلاعات به کتابخانه از جایگاه خاصی برخوردار بوده به طوری که موزه‌داری و آرشیو مطالب رتبه دوم را در این کشور فرهنگی دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان تاکید کرد: در کشور فرانسه رشته علوم اطلاعات و ارتباطات فارغ التحصیلان دانشگاهی داشته و همه آنها بعد از پایان درسشان در کتابخانه‌های این کشور مشغول به کار میشوند.

وی ادامه داد: مجموعه کتابخانه عمومی کشور فرانسه زیر نظر دولت و شهرداری همچنین وزارت فرهنگ این کشور اداره میشود و این کشور فرهنگی سومین مرکز رسانه‌ای علم و صنعت را در اختیار دارد. 

 چشمه سهرابی اذعان داشت:‌ رسالت کتابخوانی در بین مردم کشور فرانسه بسیار مهم بوده و شهرداری با برنامه‌ریزی‌های خوب خود کتابخانه‌ها را مملو از مردم و علاقمندان به اهل کتاب و ادبیات کرده است. ولی در کشور ما متاسفانه هیچ فرهنگسازی در این زمینه نشده و ترویج خواندن کتاب و نگهداری آن در سطح ناراحت کننده‌ای وجود دارد. 

وی گفت: ما باید کودکان را به مطالعه و خواندن عادت دهیم زیرا سرانه مطالعه در کشور همانند زمان سنت قدیم در فرانسه بسیار پایین است

چاپ کتاب ارزیابی عمومی نرم افزارهای کاربردی

کتاب ارزیابی عمومی نرم افزارهای کاربردی: با تاکید بر پایگاه های اطلاعاتی

  به همت امیر حسین  رجب زاده، سعیده جهانگیری، دکتر مهدی بهنیافر و مرتضی احمدی با همکاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و نشرکتابدار منتشر شد. کتاب حاضر به بررسی روش های ارزیابی نرم افزارها می پردازد و در پایان شاخص هایی برای ارزیابی  ارائه می دهد.

این کتاب مشتمل بر دو فصل است که فصل اول به «بررسی مطالعات نظری وعلمی درحوزه ارزیابی  نرم افزارها» می پردازد و فصل دوم «نظام پیشنهادی و ابزارهای ارزیابی عمومی نرم افزارهای کاربردی» را ارائه می دهد و  شامل زیر بخش های راهبردهای ارزیابی نرم افزارها، اهداف ارزیابی نرم افزارها، زمان انجام ارزیابی نرم افزارها، ارزیابی کنندگان نرم افزارها، روش شناسی ارزیابیو روش‌شناسی ارزیابی است.

 کتاب که  در ۱۸۷ صفحه  تدوین شده است، دارای دو پیوست «پرسشنامه عمومی ارزیابی عمومی نرم افزارها» و «سیاهه معیارها و ویژگی های ارزیابی نرم افزارها» و  واژه نامه فارسی به انگلیسی و  انگلیسی به فارسی است.

روبات کتابدار ساخته شد

محققین سنگاپوری روباتی را ساخته‌اند که همچون یک کتابدار در کتابخانه فعالیت می‌کند.

به گزارش مهر، این روبات کتابدار AuRoSS نام دارد و می‌تواند به صورت هوشمند در شب فعالیت خود را در کتابخانه آغاز کند.

در واقع این فناوری روباتیک با اسکن کردن عطف کتاب‌ها و قفسه شروع به جمع‌آوری اطلاعات می‌کند و با ارسال آنها به سامانه‌ای خاص در کتابخانه، کتابدار را از نبود بعضی از کتاب‌ها و همچنین قرار گرفتن کتب در محل غیر مرتبط کتابخانه مطلع می‌کند.

این روبات اطلاعات مرتبط با کتاب‌ها را بوسیله تراشه‌ای به نام "تشخیص فرکانس رادیویی" که بر روی کتاب‌ها قرار گرفته، جمع‌آوری می‌کند.

روبات کتابدار با داشتن لیزر و حسگرهای فرا آوایی، می‌تواند عمل اسکن را با دقت بالا در میان قفسه‌های کتابخانه انجام دهد.

با بکارگیری این روبات می‌توان نظم بیش‌تری در کتابخانه ایجاد کرد و با توسعه AuRoSS، می‌توان سامانه وای فای، بلوتوث و دوربین بر روی آن نصب کرد.

آغاز به‌کار «بخش دوم VIP» کتابخانه مرکزی همدان

رئیس کتابخانه مرکزی  گفت: تبدیل کتابخانه عمومی به پاتوقی برای خواندن و ارائه خدماتی مبتنی بر فضای کتابخانه مورد هدف ما خواهد بود.

وی افزود: در همین راستا کتابخانه مرکزی همدان، بخش دوم VIP (سالن‌های اختصاصی مطالعه) را همراه با امکانات ویژه در محیطی دلنشین و بر بام شهر همدان تجهیز و راه‌اندازی کرد.

حسینی شعار با بیان اینکه افراد می‌توانند با استانداردهای موجود این بخش در محیط آرام و راحت به مطالعه بپردازند، گفت: سالن مطالعه اختصاصی کتابخانه مرکزی، شامل اتاق‌های دونفره، چهارنفره، هشت نفره با ظرفیت کلی 80 نفر برای آقایان در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: امکانات این بخش شامل میزهای اختصاص تک نفره، کمد دیواری، جا لباسی، جاکفشی، اتاق استراحت، آبدارخانه و... است.

رئیس کتابخانه مرکزی همدان، با بیان اینکه قبلاً نیز سالن VIP در کتابخانه مرکزی همدان راه‌اندازی شده بود، افزود: این بخش ظرفیت 80 نفری دارد که به طور مساوی برای آقایان و خانم‌ها هر کدام 40 نفر در نظر گرفته شده، اما بخش جدید امکانات بیشتری دارد و مطابق با استانداردهاست.

حسینی شعار از آمادگی کتابخانه مرکزی برای پذیرش علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی خبر داد و افزود: افراد می‌توانند پس از بازدید بخش‌های مختلف، در بخش مورد علاقه اقدام به خواندن کتاب کنند.

دستنامه ایمنی و امنیت کتابخانه: پیشگیری، خط مشی ها و رویه ها

 

دستنامه ایمنی و امنیت کتابخانه: پیشگیری، خط مشی ها و رویه ها

نویسنده: بروس ای. شومان

مترجمان: محبوبه مرادیان، سیدعباس مرجانی، رضا شجاعی

 با مقدمه: دکتر رحمت ا... فتاحی

انتشارات: سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

امروزه سیطره فناوری بر وجوه مختلف زندگی بشر و گسترش آن به شیوه های مختلف، باعث پیشرفت و تحولات اساسی در عرصه های گوناگون زندگی از جمله حوزه کتابداری و کتابخانه ها شده است. در سالهای اخیر در کشورهای مختلف فضای کلی کتابخانه ها و شیوه های کتابداری متحول شده و از شکل سنتی خود فاصله گرفته و به شکل الکترونیک و دیجیتال تکامل یافته است. تغییر و تحول جدید از یک سو سبب دسترسی آسان مراجعان به منابع شده و از سوی دیگر امنیت آنرا تحت تأثیر قرار داده است.

کتابخانه یک نهاد اجتماعی است و مانند هر نهادی، دارای ابعاد گوناگونی از مسائل مختلف است. امنیت یکی از ابعاد مهمی است که خود گستره وسیعی از جنبه های مختلف را در بر می گیرد، از نکات ایمنی مرتبط با بنا و شرایط فیزیکی تا هک شدن سیستم های اطلاعاتی کتابخانه. شواهد نشان داده است که هرچه زمان پیشتر می رود بر اهمیت ایمنی وامنیت در کتابخانه افزوده می شود. امنیت ، مدیریت بحران، مهار حوادث و بلایای طبیعی و غیرطبیعی مقوله های جدی و بسیار مهمی هستند که کتابخانه ها برای مواجهه و مقابله با آنها باید راهکار داشته باشند.

در خصوص امنیت کتابخانه ها، فعالیتها و اقدام های گوناگونی در کشورهای مختلف صورت گرفته و شیوه نامه های آن در قالب کتاب، مقاله، سمینار و ... ارائه شده است. کتاب حاضر توسط انجمن کتابداری آمریکا- از معتبرترین ناشران بین المللی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی- به تازگی منتشر شده است.

با توجه به اینکه در ایران بیشتر پژوهشها بر محور و موضوع حفاظت و مرمت آثار صورت گرفته و پژوهشی درخور توجه درباره سیستم های امنیتی جدید برای کتابخانه ها انجام نشده است. در عین حال به رعایت نکردن کامل استانداردهای ایمنی در کتابخانه ها و همچنین در معرض خطر قرار داشتن منابع کتابخانه ای در منابع گوناگون تأکید شده است، اهمیت وجود چنین منبعی آشکار است.

کتاب دستنامه ایمنی و امنیت کتابخانه: پیشگیری، خط مشی ها و رویّه ها، دارای اطلاعات جدید و آموزش های نوین و ارزشمند است. برخی از بخشهای آن عبارتند از:

-         واکنشها و اقدام های بازدارنده در برابر جرایم کتابخانه ای

-         روش های مختلف جلوگیری از خشونت در کتابخانه

-         شناسایی، دسته بندی و شیوه مواجهه با مراجعه کنندگان مشکل آفرین

-         شیوه تهیه طرح امنیتی در کتابخانه

-         پیش بینی شرایط اضطراری

-         شیوه های پیشگیری از وقوع جرایم کتابخانه ای

-         رویه ها و خط مشی های مدیریت بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه

-         آماده سازی کارکنان برای مقابله با حوادث

-         مسایل امنیت الکترونیک

-         مزاحمت در فضای سایبری

این کتاب 8 فصل  است و هر فصل دارای فهرست ها و چک لیست های ارزشمندی است که کتابداران و مدیران کتابخانه ها می توانند با استفاده از آن، میزان خسارت وارده به کتابخانه را تا حد زیادی کاهش دهند. از دیگر مزیتهای این اثر می توان به جامعیت مباحث و منطبق بودن اطلاعات آن با محیط و شرایط تمام کتابخانه ها، به ویژه کتابخانه های ایران اشاره کرد.

اطلاعات این اثر می تواند به عنوان چارچوب  و مرجع برای کتابخانه ها و کتابداران مورد استفاده قرار گیرد و بستر لازم را برای بومی سازی دستنامه ایمنی و امنیت کتابخانه های مناطق مختلف با توجه به اقلیم و شرایط جغرافیایی کشور فراهم نماید.

و به عنوان منبعی برای آموزش و فعالیتهای روزمره کتابخانه ها به اساتید و مدیران کتابخانه ها، از سوی استاد ارجمند جناب آقای دکتر فتاحی پیشنهاد شده است.