باد خزان وزان شد

 نام درویش‌خان را همه آن‌هایی که کمترین آشنایی با موسیقی ایرانی دارند را حتماً شنیده اند و بسیاری از آنان که حتی نامی از او نشنیده‌اند، درآمدها، رنگها و تصنیفهای او را بدون آنکه بدانند اثر متعلق به این نابغه موسیقی ایران است شنیده‌اند و غرق در لذت شده‌اند. درویش‌خان موسیقیدانی خلاق، نوآور و در عین حال مستقل بود.

درویش‌خان در جوانی با بهترین موسیقیدانان عصر خود همکاری می‌کند و وقتی زندگی او را ورق می‌زنید نام همه استادان به نام موسیقی ایران را در کنار نام او می‌بینید.  وی در اولین گروه اساتید موسیقی ایرانی است که برای ضبط آثارشان به تفلیس رفتند و بر اولین صفحات موسیقی ضبط شده ایرانی نام او از همه درخشان تر و پرآوازه تر است .

 باد خزان عنوان کتابی است که فرهود صفر زاده از یکی از تصنیف‌های استاد برای کتابش انتخاب کرده و در فصل‌های آخر که مرگ استاد در خزان عمر رقم می‌خورد، وجه تسمیه آن را بهتر درمی‌یابیم.

باد خزان زندگینامه هنری و اجتماعی یکی از بزرگترین نوابغ موسیقی ایرانی غلامحسین درویش، مشهور به درویش‌خان است. بخش عمده کتاب نقل قول است. مولف با حوصله فراوان تحقیق کرده و کوچکترین اشاره‌ها به درویش‌خان را ضبط و ثبت کرده است. از کتابها و روزنامه‌های عصر مشروطه تا اعلان‌های کنسرت‌ها و خیریه‌ها  و چنان نقل قولها با نثر نویسنده در هم آمیخته شده‌اند که این حجم از نقل قول نه تنها شما را آزار نمی‌دهد، بلکه از ظرافت کار نویسنده لذت می‌برید. 

 

کتاب فقط به درویش و موسیقی نپرداخته و جا به جای کتاب به روابط درباری و مناسبات عهد قاجار گریز زده است که خواندن آن نه تنها خالی از لطف نیست، بار اطلاعاتی بسیار خوبی از زندگی در عهد قاجار و به ویژه زندگی هنرمندان بزرگ در این دوران دارد.

  اطلاعات بسیار خوب کتاب درباره ضبط موسیقی با دستگاه‌ها و روی ابزارهای آن روزگار حتماً مورد توجه خوانندگان قرار خواهد گرفت از ضبط موسیقی روی استوانه‌های حافظ‌الاصوات یا فونوگراف که در دربار و خانه‌های شاهزادگان و اشراف نمونه‌هایش وجود داشته تا ضبط صدا روی صفحات گرامافون در تفلیس و لندن و اولین صفحات ضبط شده موسیقی ایرانی.

 انجمن اخوت، ظهیر الدوله و کنسرت‌هایی که توسط هنرمندان این انجمن و هنرمندان دیگر به ویژه در دوران مشروطیت از مطالب خواندنی کتاب است

 

در بخشی از کتاب که مرشد اخلاق نامگذاری شده حکایتهای بسیار شیرینی از مکارم اخلاق و صفای وجود غلامحسین درویش گفته می‌شود

مشخصات اثر: فرهود صفرزاده. «بادخزان: درباره غلامحسین درویش». تهران: نشر فنجان، ۱۳۹۴.