کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد در نظر دارد به
منظور تشویق جامعه به کتابخوانی و توجه به نقش ادبیات در ایجاد عادت به
مطالعه، سلسله نشست های ماهانه ای را با عنوان «لذت خواندن با ادبیات»، در
سال ۱۳۹۵ برگزار نماید.
اولین نشست از این سلسله نشست ها با موضوع "رمان"، روز سه
شنبه ۳۱ فروردین ۱۳۹۵، ساعت ۱۶ تا ۱۸ برگزار شد. در ابتدای جلسه بعد از
تلاوت آیانی از قرآن کریم و پخش سرود جمهوری اسلامی ایران، فرزانه اخوت،
دبیر جلسه و عضو شورای کتاب کودک پس از عرض خوشامدگویی به حاضران در جلسه،
دکتر یزدان منصوریان، میهمان این نشست و عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و
دانش شناسی دانشگاه خوارزمی را معرفی کرد.
دکتر یزدان منصوریان در ابتدای سخنان خود، بندی از کتاب «جای
خالی سلوچ» از محمود دولت آبادی را خواند و درباره رمان گفت: رمان نسبت به
سایر آثار ادبی جوان است و حدود ۴۰۰ سال بیشتر از عمر آن نمی گذرد. آنچه که
رمان را از شکل های ادبی دیگر متمایز می کند، وظیفه ی اصلی رمان یعنی
پرداختن به چند و چون زندگی است. انسان با تمام ویژگی هایش در کانون رمان
قرار دارد. رمان یک اثر ادبی تعلیمی نیست و راوی صادق زندگی است.
وی در ادامه افزود: رمان ویژگی هایی دارد که آن را از داستان
کوتاه متمایز می کند و یکی از این ویژگی ها پرداختن به جزئیات است، رمان
کلیشه ها را می شکند و درباره کشمکش های شخصیت های رمان با خود درونی و با
جامعه می پردازد. عموما رمان ها الهام بخش هستند.
انواع لذت های خواندن رمان
دکتر یزدان منصوریان در خلال جلسه به انواع لذت های خواندن
رمان اشاره کرد و گفت: با توجه به انواع مختلف رمان، انواع سبک های نگارشی و
انواع مخاطبان رمان لذت های گوناگونی از خواندن رمان وجود دارد اما می
توان به مواردی مانند لذت رهایی و آزادی به عبارتی رهایی از هجوم واقعیت
ها، فرار از ملال، هم ذات پنداری، لذت زیبایی شناختی، فراموشی، به یادآوری،
خودشناسی و خودکاوی و به عبارتی غوطه ور شدن در خویشتن، کشف و شهود به
معنای عام، یادگیری مهارت ها و لغات، عبور از کلیشه ها، لذت سرکشی، جرات
قضاوت نکردن، قدرت پذیرش، لذت فلسفی، امیدآفرینی، لذت گفتگو با متن،
نویسنده و شخصیت های رمان و در آخر به لذت خیال پردازی اشاره کرد.
این عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه
خوارزمی به اتفاقاتی که هنگام رمان خواندن برای خواننده روی می دهد اشاره
کرد و این موارد را از زبان اورهان پاهوک، نویسنده ی معروف ترک و برنده ی
جایزه نوبل سال ۲۰۰۶ نقل کرد: هنگام رمان خواندن ۹ اتفاق برای خواننده رخ
می دهد که عبارت است از اینکه هنگام مطالعه منظره ای کلی را تماشا و کلیت
داستان را دنبال می کنیم؛ به کمک قوه تخیل جماد را به تصویر تبدیل می کنیم؛
با بخشی از ذهنمان به این فکر می کنیم که نویسنده چه میزان از داستان را
زندگی کرده و چه میزان نشات گرفته از تخیل اوست؛ از خود می پرسیم که این
داستان آیا حقیقت دارد، از کشف و درک توانایی نویسنده در انتخاب کلمات،
درستی تشبیه ها ، ژرف اندیشی و ... لذت می بریم؛ در مورد رفتار و کنش هر یک
از شخصیت های داستان قضاوت اخلاقی می کنیم؛ کاملا آگاهانه بینش و دانش
عمیق را درک می کنیم و از بابت آگاهانه بودنش از خود تقدیر می کنیم؛ در
حین خواندن ذهن ما با تمام قوا در حال فعالیت است و در آخر برای رمان یک
کانون مرکزی مستقل قائل می شویم و از همان اول به دنبال آن هستیم.
رمان چیست؟
دکتر یزدان منصوریان در تعریف واژه رمان بیان کرد: رمان
تعاریف زیادی دارد، اما آنچه مشترکا در تمام تعاریف ارائه شده است، این است
که رمان داستان طولانی و منثور است که همیشه بر شخصیت و حادثه متمرکز می
شود و معمولا دارای طرح است. رمان حدیث رویارویی فرد وانهاده شده در تنهای
محضش با جهان پیرامون اوست؛ جهانی که نه از آن او و میان اوست.
وی در ادامه اظهار داشت: ادبیات داستانی ۴ نوع است که عبارتند
از قصه، رمانس، داستان احساسی و داستان بلند. هر چند که وجه تفاوت و تمایز
رمان با داستان بلند در حجم و طولانی بودن آن است، اما با خلاصه کخردن یک
رمان به داستان کوتاه نمی رسیم همانطور که با طولانی کردن یک داستان کوتاه
رمان نخواهیم داشت. اساسا ساختار این دو با هم متفاوت است. در داستان
کوتاه خیلی به شخصیت ها پرداخته نمی شود حال آنکه در رمان باید نگرش و فکر
هر شخصیتی به روشنی بیان شود، در داستان کوتاه نویسنده با هر کلمبه میان
داستان است و کلمات نقشی کلیدی در این نوع داستان ایفا می کنند.
